Bạn có từng thấy học trò ngồi trong lớp mà mắt lại hướng về điện thoại? Thực tế, cách dạy “thầy giảng – trò chép” không còn đủ để giữ sự tập trung. Học sinh ngày nay cần được tham gia, trải nghiệm và học theo cách gắn liền với đời sống. Đổi mới phương pháp dạy học chính là chìa khóa giúp khơi dậy đam mê, rèn kỹ năng và nuôi dưỡng tư duy sáng tạo.

*Bài viết về đổi mới phương pháp dạy học được nghiên cứu biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia tại Hifunnel – nền tảng funnel cho người dạy online.

Đổi mới phương pháp dạy học là gì?

Đổi mới phương pháp dạy học là quá trình chuyển dịch từ lối dạy truyền thống – nơi giáo viên giữ vai trò trung tâm, còn học sinh chủ yếu lắng nghe và ghi chép – sang một cách tiếp cận mới, chú trọng sự tham gia chủ động của người học. Ở đó, học sinh không chỉ tiếp nhận kiến thức mà còn được khuyến khích tư duy phản biện, hợp tác, sáng tạo và áp dụng vào thực tiễn.

Điểm đáng chú ý là đổi mới phương pháp dạy học không chỉ nằm ở việc mang công nghệ vào lớp. Nó còn bao gồm cách tổ chức hoạt động học tập, phương pháp tương tác thầy – trò, và cách đánh giá năng lực để phản ánh đúng quá trình phát triển của học viên.

Nếu phương pháp dạy truyền thống giống như một chuyến tàu chạy thẳng theo đường ray cố định, thì dạy học đổi mới giống như một chuyến hành trình mở. Trên hành trình đó, giáo viên đóng vai trò người dẫn đường, còn học sinh được quyền lựa chọn lộ trình, tốc độ và cách thức đi đến đích tri thức của riêng mình.

Vì sao cần đổi mới phương pháp dạy học?

Đổi mới phương pháp dạy học không chỉ là xu hướng, mà đã trở thành yêu cầu tất yếu trong giáo dục hiện đại. Vậy tại sao việc này lại quan trọng đến thế? Hãy cùng nhìn vào bối cảnh, người học và vai trò của giáo viên để thấy rõ sự cần thiết của thay đổi.

• Bối cảnh mới: Giáo dục toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ số và hội nhập quốc tế. Học sinh ngày nay không chỉ học để vượt qua kỳ thi, mà còn để ứng dụng kiến thức vào thực tế, giải quyết vấn đề và tạo ra giá trị mới.
• Người học thay đổi: Thế hệ Gen Z và Gen Alpha lớn lên cùng điện thoại thông minh, YouTube, TikTok. Các em quen với việc tiếp nhận thông tin nhanh, ngắn gọn, đa chiều và mang tính trực quan. Nếu vẫn áp dụng lối dạy “thầy đọc – trò chép”, rất khó để giữ được sự tập trung và hứng thú của các em.
• Vai trò giáo viên: Giáo viên không còn là “kho kiến thức” duy nhất, mà trở thành người dẫn dắt, huấn luyện và truyền cảm hứng. Thay vì chỉ truyền đạt, họ cần khơi gợi sự tò mò, hướng dẫn học sinh tự tìm tòi và khám phá.

Chính vì vậy, đổi mới phương pháp dạy học là chìa khóa để kết nối thầy – trò trong kỷ nguyên số, đồng thời giúp người học phát triển toàn diện cả kiến thức, kỹ năng và thái độ – những yếu tố quan trọng để thành công trong thế kỷ 21.

20 ví dụ thực tiễn về đổi mới phương pháp dạy học

Lý thuyết chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi kèm với những ví dụ cụ thể. Để thấy rõ việc đổi mới phương pháp dạy học có thể áp dụng ngay trong lớp học, dưới đây là 20 ví dụ thực tiễn được chia thành nhiều nhóm khác nhau. Những minh họa này sẽ giúp giáo viên dễ hình dung, dễ triển khai và tạo hứng thú học tập cho học viên.

Nhóm 1 – Ứng dụng công nghệ

Công nghệ chính là “chìa khóa vàng” để đổi mới phương pháp dạy học trong thời đại số. Khi tận dụng các công cụ online, AI hay ứng dụng giáo dục, giáo viên không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra lớp học sinh động, gắn kết hơn. Dưới đây là những ví dụ tiêu biểu giúp công nghệ trở thành trợ thủ đắc lực cho thầy và trò.

• Tổ chức lớp học online, chia nhóm breakout room
  Giáo viên có thể chia học viên thành các nhóm nhỏ để thảo luận song song. Cách này giúp mọi người tích cực tham gia hơn, thay vì chỉ ngồi nghe một chiều.

Ví dụ: Trong tiết tiếng Anh, giáo viên chia lớp thành 4 nhóm. Mỗi nhóm thảo luận về một chủ đề (du lịch, thể thao, âm nhạc, ẩm thực). Sau 10 phút, các nhóm quay lại phòng chính để trình bày.

• Sử dụng Kahoot/Quizizz làm trò chơi kiểm tra nhanh
  Những công cụ quiz trực tuyến biến bài kiểm tra thành trò chơi, tạo không khí sôi động và khuyến khích học sinh cạnh tranh lành mạnh.

Ví dụ: Cuối buổi học Toán, giáo viên mở quiz 10 câu. Học sinh thi đua trả lời trên điện thoại. Bảng xếp hạng hiện trực tiếp trên màn hình, tạo không khí sôi nổi.

• Dùng AI tạo đề thi trắc nghiệm trong 5 phút
  ChatGPT hoặc các công cụ, phần mềm tạo đề thi trắc nghiệm giúp giáo viên tiết kiệm hàng giờ biên soạn đề, đồng thời tạo ra nhiều phiên bản để chống gian lận.

Ví dụ: Giáo viên Lịch sử dùng ChatGPT nhập “soạn 20 câu hỏi trắc nghiệm về Cách mạng tháng Tám”. Trong vài phút, đã có đề kiểm tra để học sinh luyện tập.

• Google Classroom để giao bài, phản hồi tự động
  Giáo viên có thể đăng tài liệu, giao bài tập, và chấm điểm ngay trong hệ thống. Học viên được phản hồi nhanh chóng, tiết kiệm giấy tờ và thời gian.

Ví dụ: Giáo viên Văn đăng bài tập “viết đoạn văn phân tích nhân vật Chí Phèo” lên Classroom. Học sinh nộp file Word, giáo viên chấm trực tiếp và gửi nhận xét cá nhân.

• LMS Hifunnel để quản lý học viên và tự động hóa bài tập
  Không chỉ dạy, Hifunnel còn cho phép giáo viên theo dõi tiến độ từng học viên, gửi nhắc nhở học phí, và tự động hóa bài tập. Đây là bước nâng cấp cần thiết cho dạy học hiện đại.

Ví dụ: Trung tâm ngoại ngữ dùng Hifunnel để tạo khóa học IELTS online. Học viên đăng ký, đóng học phí online, làm bài tập và nhận phản hồi ngay trong hệ thống.

Nhóm 2 – Lấy học viên làm trung tâm

Một lớp học hiệu quả không chỉ đến từ việc thầy cô giảng hay, mà còn từ việc học viên được tham gia và làm chủ quá trình học. Khi trở thành trung tâm, các em sẽ chủ động hơn, tư duy phản biện tốt hơn và có động lực tìm tòi kiến thức mới. Dưới đây là những ví dụ cụ thể về cách áp dụng phương pháp “lấy học viên làm trung tâm” trong giảng dạy.

• Phương pháp “Think – Pair – Share”
  Học viên suy nghĩ độc lập, sau đó trao đổi theo cặp, rồi chia sẻ với cả lớp. Cách này rèn tư duy phản biện và tăng sự tự tin khi trình bày.

Ví dụ: Trong tiết Sinh học, giáo viên hỏi: “Vì sao cây cần ánh sáng?”. Học sinh suy nghĩ 1 phút, trao đổi với bạn bên cạnh, rồi chia sẻ câu trả lời trước lớp.

• Project-based learning (học qua dự án)
  Thay vì học lý thuyết, học viên được giao nhiệm vụ thực hiện một dự án thực tế. Ví dụ: tạo video phóng sự, thiết kế sản phẩm đơn giản hoặc xây dựng chiến dịch nhỏ.

Ví dụ: Học sinh lớp 9 làm dự án “Xây dựng mô hình ngôi nhà xanh tiết kiệm năng lượng”. Nhóm tự phân công: người tìm thông tin, người thiết kế, người thuyết trình.

• Collaborative learning (học tập cộng tác)
  Nhóm học viên cùng nhau nghiên cứu, chia việc và hoàn thành mục tiêu chung. Đây là cách rèn kỹ năng làm việc nhóm – cực quan trọng trong thế kỷ 21.

Ví dụ: Trong môn Lịch sử, nhóm 5 học sinh cùng lập timeline sự kiện chiến tranh thế giới. Mỗi bạn nghiên cứu một giai đoạn rồi ghép lại thành bức tranh tổng thể.

• Role play (đóng vai trong tình huống giả định)
  Học viên nhập vai khách hàng – nhân viên, giáo viên – học sinh, hoặc nhân vật trong câu chuyện. Nhờ vậy, họ dễ nhập tâm và ghi nhớ kiến thức hơn.

Ví dụ: Trong lớp tiếng Anh, học sinh đóng vai “khách hàng” và “nhân viên bán hàng”. Một bạn luyện kỹ năng hỏi – đáp, bạn còn lại luyện kỹ năng thuyết phục.

• Case study (phân tích tình huống thực tiễn)
  Giáo viên đưa ra tình huống trong đời sống hoặc kinh doanh để học viên cùng phân tích. Cách này giúp kiến thức gắn liền với thực tế.

Ví dụ: Trong môn Kinh tế, giáo viên đưa tình huống “Một cửa hàng cà phê nhỏ bị cạnh tranh bởi chuỗi lớn”. Học sinh thảo luận cách giữ khách.

Nhóm 3 – Tăng sự tham gia và trải nghiệm

Một trong những cách mạnh mẽ nhất để giữ chân học viên là biến mỗi tiết học thành một trải nghiệm đáng nhớ. Khi học sinh được tham gia nhiều hơn vào quá trình học, các em không chỉ tiếp thu kiến thức tốt hơn mà còn thấy hứng thú và chủ động hơn. Nhóm ví dụ sau đây minh họa những phương pháp giúp lớp học trở nên sinh động, đầy trải nghiệm thực tiễn.

• Flipped Classroom (lớp học đảo ngược)
  Học viên tự nghiên cứu tài liệu hoặc video trước ở nhà. Lên lớp, họ được dành nhiều thời gian để hỏi – thảo luận – thực hành.

Ví dụ: Trước giờ học Vật lý, học sinh xem video 15 phút về định luật Newton ở nhà. Lên lớp, giáo viên chỉ dành thời gian cho học sinh giải bài tập thực hành.

• Microlearning (học qua bài ngắn 3–5 phút)
  Giáo viên chia nhỏ nội dung thành video hoặc tài liệu mini. Cách học này phù hợp với thói quen “xem nhanh – nhớ ngắn” của Gen Z.

Ví dụ: Thay vì giảng 60 phút liền, giáo viên Tin học chia thành 6 video mini, mỗi video 5 phút, dạy một thao tác nhỏ trong Excel.

• Gamification (trò chơi hóa bài học)
  Giáo viên đưa vào lớp học các bảng xếp hạng, huy hiệu, hoặc phần thưởng. Gamification trong giáo dục tạo động lực và biến học tập thành cuộc chơi hấp dẫn.

Ví dụ: Trong lớp Văn, học sinh nhận “huy hiệu” nếu hoàn thành bài viết sáng tạo. 5 huy hiệu = một phần thưởng nhỏ. Điều này khuyến khích các em viết nhiều hơn.

• Field trip online (tham quan ảo)
  Sử dụng công nghệ 360 độ hoặc video tour để học viên tham quan bảo tàng, di tích ngay tại lớp học. Cách này đặc biệt hữu ích khi không thể tổ chức chuyến đi thực tế.

Ví dụ: Lớp Lịch sử tham quan ảo Bảo tàng Lịch sử Việt Nam bằng tour 360°. Học sinh vừa xem vừa ghi chú, sau đó làm bài thu hoạch.

• Storytelling (kể chuyện để dạy học)
  Giáo viên lồng kiến thức vào những câu chuyện hấp dẫn. Ví dụ: dạy lịch sử qua nhật ký nhân vật, hay dạy toán qua câu chuyện khởi nghiệp.

Ví dụ: Thay vì liệt kê công thức Toán khô khan, giáo viên kể câu chuyện “một kỹ sư cầu đường phải tính toán chính xác để xây cây cầu an toàn”.

Nhóm 4 – Đánh giá & phản hồi sáng tạo

Học tập chỉ thực sự hiệu quả khi đi kèm với đánh giá và phản hồi kịp thời. Không chỉ giúp học viên biết mình đang tiến bộ ra sao, phản hồi còn khuyến khích sự sáng tạo và cải thiện kỹ năng. Nhóm ví dụ dưới đây minh họa những cách thức mới mẻ, từ chấm chéo bài, portfolio online cho đến ứng dụng AI, giúp việc đánh giá trở thành một phần hấp dẫn của quá trình học tập.

• Peer review (học viên chấm chéo bài nhau)
  Học viên đưa nhận xét cho nhau theo tiêu chí giáo viên đưa ra. Cách này giúp họ học từ góc nhìn bạn bè, đồng thời rèn kỹ năng phản biện.

Ví dụ: Trong môn Văn, mỗi học sinh viết một đoạn văn nghị luận. Bài được hoán đổi cho bạn khác chấm theo tiêu chí (ý, lập luận, chính tả).

• E-Portfolio (hồ sơ học tập số)
  Mỗi học viên xây dựng một portfolio online với sản phẩm học tập của mình. Đây là bằng chứng rõ ràng về tiến bộ cá nhân theo thời gian.

Ví dụ: Học sinh lớp Mỹ thuật tạo portfolio online bằng Canva, lưu tất cả tranh vẽ của mình trong suốt học kỳ để thấy sự tiến bộ.

• Mentimeter/Slido (feedback nhanh)
  Giáo viên đặt câu hỏi ngay trong giờ học, học viên trả lời bằng điện thoại. Kết quả hiển thị trực tiếp trên màn hình, giúp lớp học sôi động hơn.

Ví dụ: Giáo viên đặt câu hỏi “Em hiểu thế nào về biến đổi khí hậu?”. Học sinh gửi câu trả lời ẩn danh bằng điện thoại, kết quả hiển thị trên màn chiếu thành “đám mây từ khóa”.

• Mindmap số hóa (bản đồ tư duy online)
  Thay vì ghi chép truyền thống, học viên vẽ sơ đồ tư duy bằng công cụ số. Điều này giúp họ hệ thống hóa kiến thức một cách trực quan và dễ nhớ.

Ví dụ: Trong môn Văn, học sinh dùng phần mềm Coggle để vẽ sơ đồ “các nhân vật trong Truyện Kiều”. Sơ đồ được chia sẻ cho cả lớp.

• AI phân tích dữ liệu học tập để cá nhân hóa phản hồi
  Dựa trên điểm số, thói quen học và tiến độ, AI đưa ra phản hồi riêng cho từng học viên. Đây là bước tiến lớn để cá nhân hóa giáo dục.

Ví dụ: Trung tâm kỹ năng dùng LMS có tích hợp AI. Hệ thống phát hiện học viên nào ít tham gia quiz → gửi email nhắc nhở hoặc gợi ý video ôn tập phù hợp.

Thách thức và giải pháp khi đổi mới phương pháp dạy học

Đổi mới phương pháp dạy học là xu hướng tất yếu, nhưng hành trình này không hề dễ dàng. Giáo viên phải đối diện nhiều rào cản, từ công nghệ đến thói quen giảng dạy truyền thống. Vậy đâu là những thách thức lớn nhất và giải pháp nào giúp việc đổi mới trở nên khả thi hơn?

Thách thức

Dù đổi mới mang lại nhiều lợi ích, nhưng thực tế triển khai còn gặp không ít khó khăn. Trước hết, nhiều giáo viên vẫn thiếu kỹ năng công nghệ, chưa quen với việc sử dụng các công cụ số trong giảng dạy. Cơ sở vật chất ở nhiều trường học, đặc biệt là vùng nông thôn, chưa đáp ứng được nhu cầu: thiếu máy chiếu, phòng lab, hoặc đường truyền Internet yếu. Ngoài ra, học viên cũng chưa quen với việc tự chủ động học, dẫn đến tâm lý ỷ lại, chờ đợi sự hướng dẫn chi tiết từ thầy cô.

Giải pháp

• Bắt đầu từ những công cụ đơn giản: Thay vì áp dụng ngay công nghệ phức tạp, giáo viên có thể bắt đầu bằng những ứng dụng dễ dùng như Zoom, Google Form, Kahoot. Ví dụ: chỉ cần tạo một quiz nhanh bằng Kahoot cũng đủ để lớp học sôi động và đổi mới không khí.
• Đào tạo giáo viên thường xuyên: Nhà trường, trung tâm cần tổ chức workshop, tập huấn định kỳ để giáo viên được trang bị kỹ năng mới. Việc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy học mà còn giảm sự e ngại khi áp dụng phương pháp mới.
• Ứng dụng hệ thống quản lý all-in-one: Đây là giải pháp giúp tiết kiệm thời gian và tối ưu nguồn lực. Thay vì phải dùng nhiều công cụ rời rạc, giáo viên có thể tích hợp tất cả trên một nền tảng.

Ví dụ thực tế: Với Hifunnel, giáo viên và trung tâm dạy học online có thể quản lý toàn bộ hoạt động trên cùng một hệ thống:

• Tạo khóa học trực tuyến (LMS).
• Quản lý học viên, theo dõi tiến độ (CRM).
• Xây dựng landing page để tuyển sinh và marketing.
• Tích hợp thanh toán học phí online qua MoMo, VNPAY, VietQR.

Nhờ đó, quá trình đổi mới trở nên nhẹ nhàng hơn, giúp giáo viên tập trung vào việc sáng tạo nội dung và truyền cảm hứng, thay vì loay hoay với công việc hành chính hay kỹ thuật.

Kết luận

Đổi mới phương pháp dạy học không còn là “lựa chọn”, mà là yêu cầu tất yếu của giáo dục hiện đại. 20 ví dụ trên là những gợi ý thực tiễn để giáo viên áp dụng ngay hôm nay – từ công nghệ, phương pháp lấy học viên làm trung tâm, đến cách đánh giá sáng tạo.

Nếu bạn muốn tự tạo web bán khóa học online, tự động hóa bài giảng và tối ưu doanh thu từ khóa học: Hãy bắt đầu ngay với Hifunnel – Nền tảng kinh doanh tri thức hàng đầu Việt Nam.

Liên hệ ngay Hifunnel để trải nghiệm dùng thử miễn phí: 0588 093 888