Ebook là gì? Hướng dẫn toàn diện cho người dạy online

Đã bao giờ bạn thắc mắc vì sao chỉ một cuốn ebook miễn phí lại có thể khiến hàng ngàn người sẵn sàng để lại email cá nhân? Không đơn giản là vài trang kiến thức đâu, ebook là món quà dẫn dắt học viên đến khóa học và dịch vụ. Vậy ebook là gì và vì sao giảng viên online không thể bỏ qua?

*Bài viết về ebook được biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia tại Hifunnel – nền tảng funnel cho người dạy online.

Ebook là gì?

Ebook (viết tắt của Electronic Book) là sách ở dạng điện tử, chứa đầy đủ nội dung của sách bao gồm văn bản, hình ảnh (thậm chí cả âm thanh, video). Ebook thường có định dạng PDF, ePub, MOBI, AZW. Người đọc có thể mở ebook trên điện thoại, máy tính bảng, laptop, Kindle hay bất kỳ thiết bị nào có kết nối Internet.

Có thể nói Ebook là phiên bản kỹ thuật số của sách truyền thống. Nhờ đó, kiến thức có thể đến tay học viên một cách nhanh chóng và tiện lợi, không còn bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý hay ràng buộc vật lý như sách giấy.

Theo Statista, 1 trong 3 người học online tại Việt Nam từng tải về ít nhất một ebook miễn phí trong năm 2024. Điều này cho thấy ebook không chỉ là tài liệu học tập, mà còn là công cụ marketing mạnh mẽ. Với giảng viên dạy online, ebook chính là chiếc chìa khóa đầu tiên để mở cánh cửa đến học viên tiềm năng.

Hifunnel lấy ví dụ nhé: Một giảng viên dạy piano, thay vì phải photo tài liệu phát cho từng học viên, chỉ cần gửi một ebook có tiêu đề hấp dẫn như “10 bài tập cơ bản để chơi đàn thành thạo trong 30 ngày”. Học viên không chỉ nhận được kiến thức ngay lập tức, mà còn cảm thấy sự chuyên nghiệp trong cách bạn xây dựng hình ảnh.

Các định dạng ebook phổ biến

Ebook không chỉ có một định dạng duy nhất. Tùy vào nhu cầu phát hành và thiết bị người đọc sử dụng, giảng viên có thể chọn trong những loại sau:

ePub (Electronic Publication)

Đây là chuẩn quốc tế cho sách điện tử. ePub thường mở trên các ứng dụng đọc sách như Kobo, Apple Books, (ngoại trừ Kindle) . ePub có ưu điểm là định dạng mở, tự động co giãn nội dung theo màn hình, giúp học viên đọc thoải mái trên đa thiết bị.

PDF (Portable Document Format)

Đây là định dạng lâu đời và phổ biến nhất. PDF giữ nguyên bố cục, hình ảnh, font chữ, giúp nội dung hiển thị giống nhau trên mọi thiết bị. Cũng vì vậy mà PDF không linh hoạt trong việc điều chỉnh theo kích thước màn hình như EPUB.

PDF phù hợp cho tài liệu kỹ thuật, sách có nhiều hình ảnh. Đặc biệt, PDF dễ tạo bằng Word, Google Docs hay Canva, nên thích hợp cho giảng viên mới bắt đầu.

Mobi

Định dạng độc quyền của Amazon Kindle, hiện nay ít phổ biến hơn nhưng vẫn quan trọng nếu bạn muốn xuất bản ebook trên hệ sinh thái Amazon. Ưu điểm là dễ đồng bộ với Kindle, kho sách khổng lồ, và người học có thể lưu trữ hàng nghìn đầu sách trong một thiết bị nhỏ gọn.

IBA

Đây là định dạng dùng cho sách tạo bởi iBooks Author của Apple, hỗ trợ các yếu tố tương tác.

Ví dụ về ebook tương tác: Một ebook tiếng Anh không chỉ có lý thuyết khô khan, mà còn kèm video phát âm chuẩn, quiz kiểm tra từ vựng, hoặc link đăng ký lớp giao tiếp online. Khi đó, ebook không chỉ là tài liệu tham khảo, mà trở thành lớp học mini ngay trong tầm tay học viên.

Ngoài ra còn có các định dạng ít phổ biến hơn như TXT, RTF, FB2, DJVU, LIT (định dạng cũ của Microsoft), nhưng EPUB, MOBI, AZW và PDF là những định dạng chính và phổ biến nhất trên thị trường hiện nay.

Ebook khác gì sách in truyền thống?

Nhiều giảng viên còn phân vân: “Sách in đã quen thuộc rồi, liệu ebook có gì hay hơn mà phải đổi?”

Thực tế, ebook không hề thay thế hoàn toàn sách in, nhưng nó mở ra một loạt lợi thế mới. Ebook khác sách in truyền thống ở nhiều điểm cơ bản về hình thức, tính tiện lợi, giá thành, trải nghiệm đọc và tính sưu tầm.

Về chi phí

Một cuốn sách in đòi hỏi chi phí in ấn, giấy mực, vận chuyển và thậm chí là lưu kho nếu in với số lượng lớn. Với ebook, toàn bộ quy trình này được rút gọn thành một file điện tử. Vì vậy ebook thường có giá rẻ hơn.

Bạn có thể phát hành ebook miễn phí như một món quà tặng, hoặc bán với giá rẻ để tiếp cận nhiều đối tượng hơn. Đây là lợi thế đặc biệt trong giáo dục online, nơi chi phí luôn là mối bận tâm lớn của cả giảng viên và học viên.

Về hình thức

Sách in là sản phẩm vật lý, làm từ giấy và mực, người đọc cầm, lật từng trang sách thật. Còn ebook tồn tại dưới dạng tệp kỹ thuật số, đọc trên các thiết bị điện tử như máy tính bảng, điện thoại, máy đọc sách. Ebook có kích thước nhỏ gọn, dễ dàng mang theo hàng nghìn cuốn trong một thiết bị, còn sách giấy khá cồng kềnh và nặng khi mang theo nhiều quyển.

Về tính tiện lợi

Ebook có thể điều chỉnh cỡ chữ, phông chữ, giãn dòng, tìm kiếm nhanh nội dung, ghi chú, đánh dấu trang, tra từ điển nhanh trong khi sách in không có các tính năng này. Ebook cũng có thể điều chỉnh độ sáng màn hình giúp đọc trong nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau.

Về tốc độ phát hành

Nếu sách in phải chờ ít nhất vài tuần từ khi biên soạn đến khi ra mắt, thì ebook có thể xuất hiện ngay sau khi bạn hoàn thành bản thảo. Chỉ với một đường link tải về, học viên ở bất kỳ đâu cũng có thể đọc ngay lập tức. Điều này biến ebook thành công cụ lan tỏa cực nhanh, đặc biệt trong các chiến dịch marketing hoặc khi bạn muốn giới thiệu khóa học mới.

Về khả năng tương tác

Ebook cho phép chèn link video, website, form đăng ký hoặc các nguồn tài liệu bổ sung. Đây là điều mà sách in hoàn toàn không thể làm được.

Ví dụ, một ebook dạy IELTS Writing có thể gắn kèm video phân tích bài mẫu, hoặc form đăng ký để nhận tài liệu bổ sung hàng tuần. Nhờ vậy, ebook không chỉ dừng ở việc cung cấp thông tin, mà còn trở thành một kênh dẫn dắt học viên đi sâu hơn vào hành trình học tập.

Tuy nhiên trải nghiệm đọc sách in mang lại cảm giác thực, có mùi giấy, âm thanh lật trang, giúp nhiều người đọc tập trung hơn. Trong khi đó, đọc ebook trên màn hình điện tử có thể gây mỏi mắt và thiếu cảm giác chạm vật lý, nhưng lại tiện lợi di động và lưu trữ.

Về tính cập nhật

Một cuốn sách in, nếu phát hiện lỗi hay muốn chỉnh sửa, sẽ phải tái bản – vừa tốn kém, vừa mất thời gian. Ngược lại, với ebook, bạn chỉ cần chỉnh sửa file gốc và gửi lại bản mới cho học viên. Điều này cho phép giảng viên phản ứng nhanh với thay đổi của thị trường, cập nhật kiến thức mới mà không gặp rào cản chi phí.

Một ví dụ thực tế đến từ trung tâm ngoại ngữ Enggroup. Thay vì in ấn sách giới thiệu như trước, họ phát hành ebook miễn phí mang tên “50 mẫu câu tiếng Anh giao tiếp phổ biến” để thu hút học viên. Trong vòng hai tháng, ebook này đã mang về hơn 2.000 địa chỉ email – tương đương 2.000 học viên tiềm năng. Nếu dùng sách in để đạt cùng kết quả, Enggroup sẽ phải đầu tư rất nhiều chi phí cho in ấn và phân phát, chưa kể công sức vận hành.

Về tính sưu tầm

Sách in có giá trị sưu tầm cao, nhiều người thích sở hữu cuốn sách thật để trưng bày, lưu giữ lâu dài. Ebook khó có giá trị sưu tầm vì chỉ là dữ liệu kỹ thuật số dễ sao chép.

Tóm lại, sách in truyền thống phù hợp với trải nghiệm đọc sâu, giá trị vật lý và sưu tầm, còn ebook nổi bật về sự tiện dụng, linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Nhiều người chọn kết hợp cả hai để tùy hoàn cảnh mà đọc phù hợp.

Hướng dẫn cách xem ebook

Xem ebook có thể thực hiện trên nhiều thiết bị khác nhau như điện thoại, máy tính bảng, máy tính và máy đọc sách chuyên dụng. Dưới đây là hướng dẫn cách xem ebook phổ biến:

Trên điện thoại, máy tính bảng

Tải và cài đặt các ứng dụng đọc ebook phổ biến như:

• Kindle (Amazon Kindle)
• Moon+ Reader
• Google Play Books
• FBReader
• Aldiko Book Reader
• ReadEra (miễn phí, hỗ trợ đa định dạng EPUB, PDF, MOBI, FB2…)

Mở ứng dụng, đăng nhập hoặc tải sách vào rồi đọc bình thường với các chức năng đổi cỡ chữ, chuyển trang, đánh dấu trang, ghi chú, tìm kiếm.

Trên máy tính (Windows hoặc Mac)

Có thể đọc trực tiếp ebook trên trình duyệt nếu ebook hỗ trợ đọc online. Hoặc tải ebook về rồi mở bằng phần mềm chuyên dụng như:

• Adobe Reader (cho PDF)
• Calibre (đa năng, chuyển đổi định dạng)
• Free EPUB Reader
• IceCream Ebook Reader

Trên máy đọc sách chuyên dụng (Kindle, Kobo, Nook)

Tải ebook đúng định dạng hỗ trợ (Kindle dùng định dạng AZW, MOBI, hoặc qua gửi email convert).

Đọc trực tiếp trên màn hình e-ink với trải nghiệm gần giống sách giấy.

Tóm lại, để xem ebook, cần có thiết bị có phần mềm hoặc ứng dụng đọc ebook phù hợp với định dạng file ebook, như Kindle, EPUB, PDF… Các ứng dụng phổ biến như Kindle, Moon+ Reader và ReadEra rất thuận tiện và dễ dùng cho điện thoại và máy tính bảng. Trên máy tính, phần mềm Adobe Reader, Calibre được dùng nhiều để đọc ebook dạng PDF hoặc chuyển đổi định dạng.

Vì sao giảng viên dạy online nên quan tâm đến ebook?

Ngoài là tài liệu học tập, ebook còn là công cụ marketing chiến lược trong giáo dục trực tuyến.

Ebook miễn phí giúp thu hút học viên tiềm năng

Trong marketing, ebook thường được gọi là Lead Magnet – “nam châm thu hút học viên”. Ý tưởng rất đơn giản: bạn tặng một tài liệu giá trị miễn phí, đổi lại học viên sẵn sàng để lại email, số điện thoại hoặc nhấn theo dõi fanpage của bạn.

Ví dụ thực tế: Một giảng viên tiếng Anh tạo ebook “50 cụm từ giao tiếp thông dụng”. Ebook này được tải hơn 1.000 lượt chỉ trong vòng 2 tuần. Sau đó, giảng viên triển khai email marketing, gửi các bài học nhỏ và mời đăng ký khóa học chuyên sâu.

Ebook xây dựng thương hiệu cá nhân

Bạn có muốn học viên nhớ đến mình như một chuyên gia trong lĩnh vực? Câu trả lời rất rõ ràng: hãy viết ebook.

Một ebook chất lượng là tấm danh thiếp quyền lực. Nó cho thấy bạn có kiến thức, có kinh nghiệm, và quan trọng nhất: sẵn sàng chia sẻ. Khi học viên đọc ebook, họ thấy rõ trình độ, phong cách, giọng điệu và giá trị giảng dạy của bạn.

Càng nhiều ebook chất lượng, uy tín của bạn trong mắt học viên càng được củng cố. Điều này giống như việc một tác giả có sách in luôn được đánh giá cao hơn. Giảng viên có ebook cũng được học viên nhìn nhận chuyên nghiệp, đáng tin cậy và khác biệt.

Hãy tưởng tượng: một giáo viên A chỉ post nội dung ngắn trên Facebook, trong khi giáo viên B tặng ebook “Cẩm nang học phát âm chuẩn trong 7 ngày”. Bạn nghĩ học viên sẽ tin tưởng ai hơn?

Ebook là cầu nối trong phễu bán hàng

Ebook nằm ở tầng đầu phễu (TOFU) – giúp tiếp cận, nuôi dưỡng và dẫn dắt học viên. Sau khi tải ebook, học viên có thể nhận email follow-up, rồi dần bước vào khóa học trả phí.

Hãy hình dung quy trình sau:

1. Học viên tải ebook miễn phí.
2. Họ nhận email follow-up với những tips nhỏ hằng ngày.
3. Sau vài ngày, bạn gửi lời mời tham gia khóa học chuyên sâu.

Đây chính là sales funnel 3 tầng:

• TOFU (Top of Funnel): Ebook miễn phí để thu hút sự chú ý.
• MOFU (Middle of Funnel): Email/mini-lesson để nuôi dưỡng niềm tin.
• BOFU (Bottom of Funnel): Giới thiệu khóa học trả phí.

Nhờ ebook, hành trình học viên từ “người lạ” → “người quen” → “học viên trung thành” trở nên tự nhiên và mượt mà. Bạn không còn phải bán hàng trực diện, mà để giá trị trong ebook làm việc thay bạn.

Tiết kiệm chi phí marketing

Thay vì bỏ ra hàng chục triệu đồng mỗi tháng cho quảng cáo Facebook hay Google, một ebook chất lượng có thể mang lại hiệu quả lâu dài mà không tốn thêm chi phí.

• Một lần viết → hàng ngàn lượt tải xuống.
• Một lần thiết kế → tái sử dụng cho nhiều chiến dịch marketing khác nhau.
• Ebook có thể gắn kèm vào website, email, fanpage, TikTok… và tiếp tục “làm việc” 24/7.

Hướng dẫn tạo ebook cho khóa học

Vậy làm sao để giảng viên mới bắt đầu có thể tạo ebook nhanh chóng mà vẫn chuyên nghiệp?

Dưới đây là quy trình đơn giản:

1. Chọn chủ đề đúng nhu cầu học viên: Cần rõ ràng về nội dung muốn truyền tải trong khóa học và mục tiêu học tập. Chủ đề phải phù hợp với đối tượng học viên, có tính thực tiễn và ứng dụng cao. Ví dụ, dạy IELTS thì ebook có thể là “30 cấu trúc ăn điểm Writing”.
2. Viết ngắn gọn, giá trị thực tế: Không cần quá dài, chỉ 15–20 trang nhưng đủ giải quyết vấn đề. Chia nội dung thành các chương, mục nhỏ, mỗi phần nên có một thông điệp hoặc bài học chính. Kết hợp văn bản, hình ảnh minh họa, biểu đồ, video hoặc âm thanh nếu cần.
3. Thiết kế bắt mắt: Sử dụng Canva, Google Docs, hoặc AI tool để tạo layout chuyên nghiệp.
4. Thêm yếu tố tương tác: Gắn link video, quiz, hoặc form đăng ký ngay trong ebook.
5. Tích hợp vào hệ thống: Lưu ebook dưới các định dạng phổ biến như PDF, EPUB để thuận tiện cho việc phân phối và đọc trên nhiều thiết bị. Đặt ebook trong landing page, email tự động và CRM để theo dõi lead.

Với Hifunnel, giảng viên có thể dễ dàng tích hợp ebook vào toàn bộ phễu bán hàng – từ việc phát ebook, thu lead, gửi email tự động đến bán khóa học.

Kết luận

Giờ thì bạn đã hiểu rõ ebook là gì – một cuốn sách điện tử tiện lợi, và là công cụ chiến lược giúp giảng viên online thu hút học viên, xây dựng thương hiệu cá nhân và tối ưu chi phí marketing. Trong bối cảnh giáo dục trực tuyến ngày càng cạnh tranh, ai biết tận dụng ebook sẽ có lợi thế lớn hơn.

Nếu bạn muốn triển khai ebook ngay hôm nay, hãy để Hifunnel đồng hành: từ tạo ebook, tích hợp landing page, thu lead, cho đến tự động hóa email marketing.

Liên hệ ngay Hifunnel để trải nghiệm tạo web bán khóa học online miễn phí: 0588 093 888